კურსის ხელმძღვანელები:- ანუკი ბერიშვილი - მოწვეული ლექტორი
დაშვების წინაპირობა:- კურსზე დაშვების წინა პირობა არ არსებობს
მიზანი:- ლექციის მიზანია, სტუდენტს მიაწოდოს კონკრეტული ცოდნა ორატორული ხელოვნების, მართლმეტყველების, პრაქტიკული რიტორიკისა და ფუნქციური წერის საკითხებზე. ქართული წერისა და მეტყველების კურსი ემსახურება ადამიანებში სწორი, თავისუფალი მეტყველების ჩამოყალიბებას, მეტყველების ზოგადი ტექნიკების ცოდნასა და მისი კულტურის ძირითადი პრინციპების დადგენას.
ძირითადი თემები: პრაქტიკული რიტორიკა;-
ორატორული ხელოვნება; ორატორული სიტყვის არქიტექტონიკა;
მეტყველების ძირითადი ტექნიკები;
საჯარო გამოსვლა და მისი ძირითადი პრინციპები;
მხატვრული სტილისტიკა: ტექსტის სტილისტური ელფერი, ტროპული მეტყველება;
კამათის ხელოვნება.
ძირითადი ლიტერატურა:
ძირითადი ლიტერატურა
ნ. გაფრინდაშვილი, დ.თვალთვაძე, რიტორიკის შესავალი, თბ., 2007
ა. არაბული, ქართული მეტყველების კულტურა, თბ., 2004.
მეტყველების კულტურის ძირითადი პრინციპები, თბ., 2017
ვ.თოფურია, ივ. გიგინეიშვილი, ქართული ენის ორთოგრაფიული ლექსიკონი, თბ., 1998.
დამატებითი ლიტერატურა
1. სავარჯიშოები მეტყველების ტექნიკის დასახვეწად, მ. ბერიკაშვილი, თბ., 2017
2. ვ. თოფურია, ქართული ენა და მართლწერის ზოგიერთი საკითხი, თბ., 1965
3. არისტოტელე, რიტორიკა, თბ., 1992.
4. შ. აფრიდონიძე, ჩვენი ენა ქართული, თბ., 2002.
5. ც. ბარბაქაძე, ქართული მჭევრმეტყველების პრაგმატიკა, თბ., 2003
6. ალ. ონიანი, ქართული იდიომები, თბ., 1966
7. თ. შავიშვილი, ფიგურალური სიტყვა-თქმების კრებული, თბ., 1967.
8. გ.შალამბერიძე, რ. გაბეჩავა, ქართული ენის პრაქტიკული სტილისტიკა, თბ., 1974
9. გ. შალამბერიძე, ქართული მართლწერა,თბ., 1985
10. თ. სახოკია, ქართული ხატოვანი სიტყვა-თქმანი, თბ., 1979.
11. ქართული მართლწერის 120 წესი, ცნობარი მოსწავლეებისა და სტუდენტებისათვის, შეადგინა სანდრო ზარდალაშვილმა, ქუთაისი,1995.
12. გ.შალამბერიძე, რ. გაბეჩავა, ქართული ენის პრაქტიკული სტილისტიკა, თბ., 1974
ვებ-გვერდები
· http://www.lingua.ge
· ენობრივ შეცდომათა ლექსიკონი: http://www.ice.ge/kartuliena/pages/enobriv_shecd/site/index.php?srchredlet=კ&sABCtype=0&filt
· A Glossary of Rhetorical Terms with Examples: http://www.uky.edu/AS/Classics/rhetoric.html
· History of Rhetoric: http://translate.reference.com/translate?query=rhetoric
· history of rhetoric: http://artofmanliness.com/2010/11/30/history-of-rhetoric/=0
· კომუნიკაციის თეორიის განვითარების ძირითადი ეტაპები: http://socium.ge/index.php?option=com_content&view=article&id=195:2011-03-28-21-57-05&catid=914:2011-03-28-21-53-14&Itemid=124
- I კვირა - რას სწავლობს რიტორიკა. ორატორული ხელოვნების სათავეებთან. მისი ისტორია. რისთვის გვჭირდება რიტორიკის საფუძვლების დაუფლება. საჯარო გამოსვლა. მისი ძირითადი სახეები. მონოლოგი, დიალოგი, ფიქტიური დიალოგი, პოლილოგი. მონოლოგის ფორმები: ლექცია, მოხსენება, სიტყვა. სიტყვის სახეები. დისკუსია, პოლემიკა, პრეზენტაცია. აუდიტორიასთან კონტაქტი. აუდიტორიის შეფასება, მისი ყურადღების მიპყრობა. აუდიტორიაზე ზემოქმედების ძირითადი ხერხები.ორატორული სიტყვის არქიტექტონიკა: შესავალი, ძირითადი ნაწილი, დასკვნითი ნაწილი. ორატორი: მისი გარეგნობა, მისი შინაგანი განწყობა და ქცევა საჯარო გამოსვლის დროს. ორატორის სახე.
ლიტერატურა:
1. ნ. გაფრინდაშვილი, დ. თვალთვაძე, რიტორიკის შესავალი, თბ., 2007, (შემდგომში: რიტორიკის შესავალი), გვ. 5-19;
2. რიტორიკის შესავალი, გვ. 19-41.
- II კვირა - მეტყველების კულტურის ძირითადი პრინციპები; არტიკულაცია - წარმოთქმა; სამეტყველო აპარაქტი და მისი მონაწილეობა წარმოთქმაში. ქართული ხმოვანი ბგერები. მათი წარმოთქმა, დარღვევები, დაყენება - კორექცია.სამეტყველო ხმა და მისი გავარჯიშება; აზრის გამოხატვის სამეტყველო საშუალებანი
ლიტერატურა:
1. მეტყველების კულტურის ძირითადი პრინციპები თბ., 2017
2. სავარჯიშოები მეტყველების ტექნიკის დასახვეწად, მ. ბერიკაშვილი, თბ., 2017
- III კვირა - შუალედური გამოცდა
- IV კვირა - ხატოვანება წერით და ზეპირ მეტყველებაში. ტროპის ძირითადი სახეები. ტროპების გამოყენების დროს დაშვებული შეცდომები. რიტორიკული და სტილისტური საშუალებების გამოყენება ორატორულ სიტყვში. ფრაზეოლოგია. ხატოვანი თქმები (იდიომები). ფრაზეოლოგზმების სტილისტური ელფერი. ფრაზეოლოგიის გამომსახველობითი საშუალებები. ფრაზეოლოგიური სინონიმები და ანტონიმები. შეცდომები ფრაზეოლოგიზმების გამოყენების დროს.
წერითი დავალება (5 ქულა): ნებისმიერი ნაწარმოების მხატვრული ანალიზი: ტროპის სხვადასხვა სახეების გამოყოფა, განმარტების მიწერა და მათი მხატვრული მნიშვნელობის დადგენა (გადატანითი მნიშვნელობით არის თუ არა გამოყენებული, ამძაფრებს თუ არა სიტყვის მნიშვნელობას და ა.შ)
ლიტერატურა : რიტორიკის შესავალი , გვ. 108-130;
ლიტერატურა:
1. რიტორიკის შესავალი, გვ. 41-50
2. რიტორიკის შესავალი, გვ.71-80
- VI კვირა -ფუნქციური სტილის საკითხები. ადეკვატური სტილის შერჩევის პრობლემა. სასაუბრო, წიგნური, სტილი.ფუნქციური სტილები: სამეცნიერო, პუბლიცისტური, ოფიციალურ-საქმიანი და ექსპრესიული სტილი. ლექსიკა. საყოველთაო და გამოყენების სფეროთი შეზღუდული ლექსიკა (დიალექტიზმები, პროფესიული ლექსიკა, ჟარგონი). ნეოლოგიზმები. მოძველებული ლექსიკის სტილისტური ელფერი.
ლიტერატურა:
1. რიტორიკის შესავალი, გვ.51-71;
2. რიტორიკის შესავალი, გვ.81-93
- VII კვირა -მეტყველების გამომსახველობის ლექსიკური საშუალებები: სინონიმები. სინონიმთა სტილისტური ფუნქცია. შეცდომები სინონიმების გამოყენების დროს. ერთმნიშვნელობიანი და მრავალმნიშვნელობიანი (პოლისემიური) სიტყვები. შეცდომები მრავალმნიშვნელობიანი სიტყვების გამოყენების დროს. ომონიმია და მისი მომიჯნავე მოვლენები (ომოფორმები, ომოფონები და ომოგრაფები). აზრის დამახინჯება შემთხვევითი ომონიმიის დროს. პარონიმები. პარონომაზია. ტიპური შეცდომები პარონიმების გამოყენების დროს.
ლიტერატურა: რიტორიკის შესავალი, გვ.94–107;
VIII კვირა - ფინალური გამოცდა
შეფასების სისტემა:- შუალედური გამოცდა - 20 ქულა
- დასწრება - 5 ქულა
- წერითი დავალება -პრეზენტაცია - 20 ქულა
- აქტივობა - 15 ქულა
- ფინალური გამოცდა - 40 ქულა
სულ: 100 ქ.შეფასების წესი:სასწავლო კომპონენტის შეფასება მიმდინარეობს 100 ქულიანი სისტემით:(A) 91-100 ფრიადი(B) 81-90 ძალიან კარგი(C) 71-80 კარგი(D) 61-70 დამაკმაყოფილებელი(E) 51-60 საკმარისი(FX) 41-50 ვერ ჩააბარა, რაც ნიშნავს, რომ სტუდენტს ჩასაბარებლად მეტი მუშაობა სჭირდება და ეძლევა დამოუკიდებელი მუშაობით დამატებით გამოცდაზე ერთხელ გასვლის უფლება;(F)0-40 ჩაიჭრა, რაც ნიშნავს, რომ სტუდენტის მიერ ჩატარებული სამუშაო არ არის საკმარისი და მას საგანი ახლიდან აქვს შესასწავლი.